Urodził się 11 lutego 1858 r. we wsi Lubienie, w parafii Krynki pod Opatowem, jako syn Marianny i Antoniego, nadleśniczego w Iłży. Maturę uzyskał w Gimnazjum Gubernialnym w Radomiu. Po przeprowadzce rodziny do Płocka, w roku 1864, w wieku 16 lat wstąpił do seminarium duchownego w Płocku. Ukończył też studia teologiczne na Akademii Duchownej w Petersburgu. Święcenia kapłańskie przyjął w Płocku, w roku 1881 i w tym samym roku rozpoczął pracę w płockim seminarium. Wykładał liturgikę, łacinę i teologię moralną. Dużo pisał i publikował, szczególnie w dziedzinie liturgiki. W latach 1901-1908 był rektorem seminarium. W tym czasie też, jako prokurator i prepozyt kapituły katedralnej zorganizował i wraz z architektem Stefanem Szyllerem doprowadził do przebudowy płockiej katedry, przywracając jej pierwotny, renesansowy kształt.
W roku 1908 papież Pius X mianował go biskupem płockim. W ciągu 33 lat pracowitej posługi biskup Nowowiejski zreorganizował studia seminaryjne, założył i rozbudował Muzeum Diecezjalne, wybudował nowe obiekty dla potrzeb Biblioteki Seminaryjnej i Archiwum Diecezjalnego, utworzył Niższe Seminarium Duchowne i Płocką Szkołę Organistowską. Wybudował „Antoniówkę” – jako miejsce dla wypoczynku i rekreacji seminarzystów. Pasją życia biskupa była nauka. Związany z Towarzystwem Naukowym Płockim, przez kilka lat był jego wiceprezesem. Jest autorem takich dzieł, jak „Pastorologia”, ale też „Płock. Monografia historyczna”. Powołał, wyposażył i patronował działaniom Akcji Katolickiej, wspierał powstawanie stowarzyszeń i bractw. Zawsze mocno wspierał misje. Dbał o rozwój prasy katolickiej. Zreorganizował diecezjalną sieć parafii i dekanatów, konsekrował blisko 40 kościołów. W trosce o kodyfikację praw i religijnych zwyczajów w diecezji, w latach: 1927 i 1938 przeprowadził w Płocku synody diecezjalne. W uznaniu zasług dla Kościoła, w roku 1920 mianowany przez Benedykta XV asystentem tronu papieskiego i odznaczony tytułem hrabiego rzymskiego, a w roku 1930 został arcybiskupem tytularnym Sylyum. W 50 rocznicę święceń, w roku 1931 arcybiskup Nowowiejski odznaczony został przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą orderu Polonia Restituta, a Uniwersytet Warszawski nadał mu doktorat honoris causa.
Po wybuchu wojny zdecydował się na pozostanie w diecezji, nie zamierzając ukrywać się przed okupantem. Aresztowany przez Gestapo w lutym 1940 r., wraz ze swoim sufraganem Leonem Wetmańskim został internowany w Słupnie. W marcu 1941 r. ponownie aresztowany razem z Biskupem Wetmańskim i innymi księżmi został przewieziony do hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Działdowie, gdzie w tym samym roku, prawdopodobnie w czerwcu, zamęczony został przez niemieckich oprawców. Jan Paweł II beatyfikował go wraz z 107 męczennikami w 1999 w Warszawie.
Bł. abp Antoni Julian Nowowiejski
- Szczegóły